Skip to content

Opryszczka

OPRYSZCZKA

Opryszczka została nazwana pospolitą ze względu na bardzo częste występowanie w populacji. Jest to choroba zakaźna wywołana przez wirusa opryszczki (HSV – Herpes Simplex). Wyróżniamy dwa rodzaje wirusa: HSV-1 i HSV-2. HSV-1 zazwyczaj wywołuje opryszczkę w okolicy ust, a HSV-2 zwykle jest odpowiedzialny za opryszczkę w okolicach zewnętrznych narządów płciowych. Ich wspólną cechą jest rozwój zakażenia trwającego przez całe życie. Po zakażeniu po raz pierwszy (tzw. pierwotnym), wirus pozostaje w stanie uśpienia w komórkach układu nerwowego i może ponownie się uaktywnić powodując nawrót objawów opryszczki. Nie jest możliwe całkowite wyleczenie zakażenia wirusem HSV1.

OPRYSZCZKA WARG I TWARZY

Opryszczka wargowa tzw. „zimno” to często występujące zakażenie skóry i błon śluzowych w okolicy ust, zwykle spowodowane wirusem HSV-1. Do zakażenia wirusem HSV-1 dochodzi zazwyczaj w dzieciństwie, a niemal 90% dorosłych osób w Polsce ma swoiste przeciwciała, co oznacza, że miało z nim styczność. Jednak nie u każdej osoby pojawiają się objawy opryszczki. W Polsce odsetek osób z objawami zakażenia HSV-1, czyli nawracającą opryszczką, szacowany jest na około 60% populacji. Objawy choroby są zwykle łagodne i występują miejscowo, w okolicy ust, na pograniczu błony śluzowej i skóry, w postaci skupisk bolesnych pęcherzyków wypełnionych płynem 1.

OPRYSZCZKA
WARG I TWARZY

Opryszczka wargowa tzw. „zimno” to często występujące zakażenie skóry i błon śluzowych w okolicy ust, zwykle spowodowane wirusem HSV-1. Do zakażenia wirusem HSV-1 dochodzi zazwyczaj w dzieciństwie, a niemal 90% dorosłych osób w Polsce ma swoiste przeciwciała, co oznacza, że miało z nim styczność. Jednak nie u każdej osoby pojawiają się objawy opryszczki. W Polsce odsetek osób z objawami zakażenia HSV-1, czyli nawracającą opryszczką, szacowany jest na około 60% populacji. Objawy choroby są zwykle łagodne i występują miejscowo, w okolicy ust, na pograniczu błony śluzowej i skóry, w postaci skupisk bolesnych pęcherzyków wypełnionych płynem 1.

JAK DOCHODZI DO ZAKAŻENIA?

Źródłem zakażenia jest kontakt z osobą zakażoną lub będącą nosicielem wirusa, a zakaźność jest największa w okresie objawowym, gdy występują aktywne zmiany skórne lub śluzówkowe. Zakażenie odbywa się poprzez bezpośredni kontakt z wydzieliną pęcherzykową, błoną śluzową lub śliną, na przykład podczas pocałunku wspólnego korzystania z przedmiotów codziennego użytku, takich jak: szklanki, wspólne sztućce, maszynki do golenia czy ręczniki. Najbardziej zaraźliwy jest płyn z pęcherzyków, więc najłatwiej zarazić się przez kontakt z pęcherzykami. Wirus wnika poprzez przez błonę śluzową lub uszkodzoną skórę, a następnie się namnaża. W tym okresie dochodzi do powstania charakterystycznych zmian pęcherzykowych wypełnionych płynem. Zmiany następnie pękają, powstaje owrzodzenie lub nadżerka, która potem przekształca się w strup. Po zagojeniu zmian i ustąpieniu jawnego zakażenia, wirus przechodzi w stan latencji, czyli przebywania w fazie uśpienia. Oznacza to, że jeśli raz zarazimy się wirusem opryszczki, przez całe życie będziemy jego nosicielami 3.

JAK DOCHODZI DO ZAKAŻENIA?

Źródłem zakażenia jest kontakt z osobą zakażoną lub będącą nosicielem wirusa, a zakaźność jest największa w okresie objawowym, gdy występują aktywne zmiany skórne lub śluzówkowe. Zakażenie odbywa się poprzez bezpośredni kontakt z wydzieliną pęcherzykową, błoną śluzową lub śliną, na przykład podczas pocałunku lub wspólnego korzystania z przedmiotów codziennego użytku, takich jak: szklanki, wspólne sztućce, maszynki do golenia czy ręczniki. Najbardziej zaraźliwy jest płyn z pęcherzyków, więc najłatwiej zarazić się przez kontakt z pęcherzykami. Wirus wnika poprzez przez błonę śluzową lub uszkodzoną skórę, a następnie się namnaża. W tym okresie dochodzi do powstania charakterystycznych zmian pęcherzykowych wypełnionych płynem. Zmiany następnie pękają, powstaje owrzodzenie lub nadżerka, która potem przekształca się w strup. Po zagojeniu zmian i ustąpieniu jawnego zakażenia, wirus przechodzi w stan latencji, czyli przebywania w fazie uśpienia. Oznacza to, że jeśli raz zarazimy się wirusem opryszczki, przez całe życie będziemy jego nosicielami3.

LECZENIE

Lekiem z wyboru w zakażeniach wywołanych wirusem opryszczki jest acyklowir. Acyklowir jest selektywnie działającym lekiem przeciwwirusowym, działającym zarówno na typ wirusa HSV-1, jak i HSV-2. Jest on jednocześnie dobrze tolerowany przez pacjentów. W zakażonych komórkach ulega on aktywacji, a następnie hamuje dalsze namnażanie się wirusa. Acyklowir podany w fazie objawów prodromalnych lub w pierwszych 24 godzinach choroby znacznie przyspiesza gojenie zmian skórnych oraz łagodzi dolegliwości, takie jak mrowienie, pieczenie czy ból. Acyklowir jest dostępny bez recepty w dawce 200 mg lub 400 mg w 1 tabletce, a także w postaci kremu/żelu do stosowania miejscowego. Acyklowir w dawce 200 mg w 1 tabletce np. w leku Hascovir Control stosuje się 5 razy dziennie przez 5 dni w celu leczenia nawrotowej opryszczki warg i twarzy oraz opryszczki zewnętrznych narządów płciowych. Acyklowir nie powoduje całkowitego pozbycia się wirusa, ale łagodzi objawy, zapobiega jego namnażaniu i skraca czas trwania opryszczki. Przyjmowanie leku najlepiej rozpocząć od razu po wystąpieniu pierwszych objawów 2,4.

LECZENIE

Lekiem z wyboru w zakażeniach wywołanych wirusem opryszczki jest acyklowir. Acyklowir jest selektywnie działającym lekiem przeciwwirusowym, działającym zarówno na typ wirusa HSV-1, jak i HSV-2. Jest on jednocześnie dobrze tolerowany przez pacjentów. W zakażonych komórkach ulega on aktywacji, a następnie hamuje dalsze namnażanie się wirusa. Acyklowir podany w fazie objawów prodromalnych lub w pierwszych 24 godzinach choroby znacznie przyspiesza gojenie zmian skórnych oraz łagodzi dolegliwości, takie jak mrowienie, piecznie czy ból. Acyklowir jest dostępny bez recepty przede wszystkim w dawce 200 mg lub 400 mg w 1 tabletce, a także w postaci kremu/żelu do stosowania miejscowego. Acyklowir nie powoduje całkowitego pozbycia się wirusa, ale łagodzi objawy, zapobiega jego namnażaniu i skraca czas trwania opryszczki. Przyjmowanie leku najlepiej rozpocząć od razu po wystąpieniu pierwszych objawów2,4.

  1. Kuchar E. Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych. Medycyna Praktyczna. https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/158823,zakazenie-wirusem-opryszczki-zwyklej-u-doroslych. Data dostępu: 14.05.2021 r.
  2. Lesiak A i in. Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej. Forum Dermatologicum 2017; 3(4): 147–151.
  3. Zaborowski P i in. Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej. Medycyna Praktyczna. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.8. Data dostępu: 14.05.2021 r.
  4. Figlerowicz M. Acyklowir w terapii przeciwwirusowej. Postępy Dermatologii i Alergologii XX 2003; 3: 78-182.